Jom ha-Szoa (Dzień Pamięci o Zagładzie)
27 kwietnia o zachodzie słońca rozpoczęło się w Izraelu święto państwowe Jom ha-Szoa, czyli Dzień Pamięci o Zagładzie. Jest to święto ruchome, drugie największe, obok Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu (27 stycznia), poświęcone tragedii Zagłady.
Jom ha-Szoa, zbiegając się rocznicą wybuchu powstania w getcie warszawskim (19 kwietnia), jest czasem upamiętniania żydowskiego ruchu oporu w okupowanej Europie. Pełna nazwa święta w języku hebrajskim brzmi Jom HaZikkaron laSzoa we-laGewura, czyli: Dzień (Pamięci) Zagłady i Aktów Odwagi. W ostatnich latach stał się on okazją do wspominania nie tylko uczestników i uczestniczek konspiracji o charakterze zbrojnym, ale także tych Żydów, którzy walczyli z okupantem w inny, nie mniej ważny sposób.
"Dzisiaj, kiedy mówi się dużo o ratowaniu Żydów przez Polaków, zapomina się o tym, że najbardziej ratowali nas Żydzi, żydowscy rodzice, żydowskie babcie, żydowscy dziadkowie. To byli nasi ratownicy z pierwszej linii frontu. Ci polscy ratownicy byli też bardzo ważni, ale oni przyszli później" – podkreślała Katarzyna Meloch, która Zagładę przeżyła jako dziecko.
W Muzeum POLIN upamiętniamy Żydów pomagających innym Żydom po „aryjskiej stronie”, dokumentując ich historie w zakładce tematycznej na portalu Polscy Sprawiedliwi.
Prezentujemy w niej wybrane historie pomocy, m.in. Stanisława Gombińskiego – żydowskiego policjanta, Fajgi Peltel-Międzyrzeckiej (Władki Meed) – kurierki Żydowskiej Organizacji Bojowej, Heleny Merenholc – łączniczki Rady Pomocy Żydom "Żegota", czy Maurycego Herlinga-Grudzińskiego (brata Gustawa, znanego pisarza) – założyciela komórki o kryptonimie "Felicja", obejmującej pomocą 1/5 wszystkich Żydów ukrywających się na terenie okupowanej Warszawy.
Wymienione wyżej osoby nigdy nie otrzymały tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, ponieważ przyznawany jest on przez Instytut Yad Vashem tylko nie-Żydom. W Muzeum POLIN uważamy jednak, że uczestnicy i uczestniczki żydowskiej samopomocy należą do Sprawiedliwych, rozumianych w szerokim i uniwersalnym znaczeniu tego pojęcia – to ludzie, którzy przeciwstawili się totalitaryzmowi nazistowskich Niemiec, wystąpili w obronie godności i praw człowieka.
