96. urodziny Mariana Turskiego
Marian Turski to bez wątpienia człowiek-instytucja. Osoba, która całe życie związała z historią, dzieląc się z innymi wiedzą i refleksją. Owocem tej pasji jest trwająca od kilkudziesięciu lat praca jako redaktora i kierownika działu historycznego tygodnika "Polityka". Zaś materialnym dowodem – Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, którego Marian Turski jest współtwórcą, niestrudzonym ambasadorem, i w którym od marca 2009 r. przewodniczy Radzie Muzeum.
Sukces POLIN wpisuje się w przebogaty życiorys Mariana Turskiego, naznaczony pobytem w łódzkim getcie, w obozach Auschwitz i Buchenwald, a potem opromieniony wieloletnią pracą historyka, szefa działu historycznego tygodnika "Polityka", pomysłodawcy corocznego konkursu na najwybitniejszą książkę historyczną, laureata wielu ważnych nagród i medali, w tym Orderu Odrodzenia Polski, niemieckiego Wielkiego Krzyża Zasługi i francuskiej Legii Honorowej.
Jesteśmy dumni, że mamy możliwość pracy z Panem, Panie Marianie. Bez Pana nieskończonej energii, cierpliwego wysiłku, zdolności dyplomatycznych i znajomości rzeczy powstanie naszej instytucji nie byłoby możliwe.
Dziękujemy za to wszystko i życzymy radości i satysfakcji z każdego mijającego dnia.
Zespół Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Marian Turski urodził się w 1926 roku w Druskiennikach jako Mosze Turbowicz. Miał czternaście lat, kiedy trafił do łódzkiego getta, gdzie działał w podziemnej organizacji Lewica Związkowa. Jednym z ostatnich transportów w 1944 roku został wywieziony do obozu Auschwitz-Birkenau. Tam Niemcy zamordowali jego ojca i brata.
W 1945 roku przeżył dwa marsze śmierci: w styczniu – z Auschwitz do Buchenwaldu, w kwietniu – z Buchenwaldu do Theresienstadt, gdzie 8 maja w stanie bliskim agonii doczekał wyzwolenia przez Armię Czerwoną.
Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał na Dolnym Śląsku, w 1949 roku przeniósł się do Warszawy. Jest historykiem i dziennikarzem. Od 1958 roku kieruje działem historycznym tygodnika "Polityka". Napisał, opracował i zredagował kilkanaście książek, między innymi:
- "Lumumba i jego kraj" (Warszawa 1962),
- "Operacja "Terminal"" (Warszawa 1965),
- "Byli wówczas dziećmi" (Warszawa 1975),
- "Ruch Pokoju. Ludzie, fakty" (Warszawa 1975),
- "Losy żydowskie. Świadectwo żywych" (tom I – Warszawa 1996, tom II – Warszawa 1999, tom III – Warszawa 2006),
- "Polish Witnesses to the Shoah" (Londyn 2010),
- "Sztuka w miejscach śmierci. Europejskie pomniki ofiar hitleryzmu" (wraz z Haliną Taborską, Kraków–Budapeszt–Syrakuzy 2019),
- "Co ofiary wiedziały o swoim losie" (Kraków 2020).
Otrzymał tytuł honorowego obywatela miasta stołecznego Warszawy, między innymi za wieloletni wysiłek prowadzący do powstania na Muranowie Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Od początku pełni także funkcję przewodniczącego Rady Muzeum. Zasiada we władzach: Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, Rady Domu Konferencji w Wannsee – Miejsca Pamięci i Edukacji Historycznej w Berlinie. Przez wiele lat pełnił funkcję wiceprezydenta Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, a 11 czerwca został wybrany Prezydentem.
Otrzymał wysokie odznaczenia Polski, Francji, Niemiec, Finlandii, Luksemburga, Austrii.
