Budynek Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN

Wielokrotnie nagradzany budynek Muzeum POLIN to perła współczesnej architektury. Jego symbolika odnosi się do żydowskiej historii a sam budynek wpisuje się w narrację muzeum, realizującego ideę "muzeum życia".

Siedziba Muzeum POLIN to z zewnątrz prosta, chłodna bryła, pokryta miedzią i szkłem. Wewnątrz zaskakuje falującą, dynamiczną szczeliną rozcinająca budynek na całej długości.

Muzeum ma 12,8 tys. m² powierzchni użytkowej, z których jedną trzecią zajmuje wystawa stała, zaś w pozostałej części znajdują się m.in. biura i różnorodne przestrzenie programowe:


Budynek muzeum powstał w symbolicznym miejscu: w sercu dawnej tętniącej życiem dzielnicy zamieszkałej przez Żydów, w czasie wojny przekształconej przez Niemców w getto. Od 1948 roku wznosi się tu pomnik Bohaterów Getta autorstwa Natana Rapaporta. Plan, na którym wzniesiono budynek znajduje się między muranowskimi budynkami mieszkalnymi, wzniesionymi w okresie powojennym.

Stworzenie koncepcji architektonicznej budynku w takiej lokalizacji i opowiadającego o tysiącu lat historii nie było łatwym zadaniem. Projekt budynku autorstwa fińskiego studia architektonicznego Lahdelma & Mahlamäki został wyłoniony w 2005 roku w międzynarodowym konkursie architektonicznym pod przewodnictwem Bohdana Paczowskiego. W konkursie, na który napłynęło ponad 100 zgłoszeń z całego świata, wzięli udział znakomici architekci, m.in. Zvi Hecker, Kengo Kuma czy Daniel Libeskind.

Jury doceniło projekt autorstwa Rainera Mahlamäkiego między innymi za powściągliwość i umiar, z jakimi potraktował niedawną historię polskich Żydów. Mahlamäki zaproponował budynek, który z zewnątrz ma spokojne, geometryczne kształty, ale zaskakuje niezwykłym wnętrzem. Dynamiczne, dające złudzenie falowania, ściany holu przecinają budynek od wschodniej do zachodniej fasady. To pęknięcie odzwierciedla wyrwę w tysiącletniej historii polskich Żydów. Jednocześnie monumentalny hol zalany światłem padającym przez ogromne okno i widok na park przypominają, że ta historia nie została zamknięta, a Muzeum POLIN jest muzeum życia. Jest też łącznikiem między przeszłością a teraźniejszością i przyszłością – co symbolizuje mostek spinający obie ściany holu. Symbolika  muzeum nie ogranicza się do wnętrza: fasadę budynku zdobią szklane panele, na których litery hebrajskie i łacińskie układają się w słowo "Polin" – przypominające legendę o przybyciu Żydów do Polski i będące nazwą muzeum.

Fiński architekt mocno osadził swój projekt w otoczeniu. Muzeum zostało skonstruowane na planie kwadratu, który przylega do identycznego kwadratu placu przy pomniku Bohaterów Getta. Sama bryła budynku również powtarza kształty okolicznych domów i pomnika. Jednak między monumentem a budynkiem muzeum toczy się dialog: pomnik jest miejscem refleksji i upamiętniania tych, którzy zginęli, zaś muzeum miejscem odkrywania historii żydowskiego życia w Polsce.

W czerwcu 2009 roku, w dwa lata po wyłonieniu zwycięskiego projektu, odbyła się oficjalna uroczystość wmurowania aktu erekcyjnego muzeum i rozpoczęła się budowa Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Ukończono ją w 2012.

Nagrody i wyróżnienia dla budynku Muzeum POLIN

2016

  • Nagroda Property Design Awards 2016 w kategorii Bryła-obiekt sfery publicznej  przyznana podczas 4 DESIGN DAYS w w Katowicach.
  • Czeska nagroda architektoniczna Stavba Roku
  • Nagroda Architektoniczna Prezydenta Warszawy dla najlepszych budynków z lat 2001-2014 - nagroda w kategorii Architektura użyteczności publicznej (obiekt publiczny)

2015

  • Budynek Muzeum POLIN znalazł się w półfinale międzynarodowego konkursu architektonicznego Mies van der Rohe orgaznizowanego przez Komisję i Parlament Europejski raz Fundację Mies van der Rohe

2014

  • Nagroda Roku Stowarzyszenia Architektów RP
  • Nagroda Stowarzyszenia Architektów RP za najlepszy obiekt architektoniczny wzniesiony ze środków publicznych pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej dla budynku Muzeum POLIN.
  • Muzeum POLIN wyróżnione przez czytelników POLITYKI w plebiscycie Nagrody Architektonicznej (budynek znalazł się wśród pięciu finalistów Nagrody Architektonicznej „Polityki” za 2013 rok i zwyciężył w plebiscycie internautów).
  • Fińskie Stowarzyszenie Architektów (SAFA) przyznało Muzem POLIN Finlandia Prize for Achitecture.

2013

  • Pierwsza nagroda w konkursie Eurobuild Awards za najlepszy projekt budynku komercyjnego lub użyteczności publicznej w kategorii Architectural Design of the Year.
  • Wykonawca pofalowanych ścian muzeum w technologii natryskiwanego betonu (ang. shotcrete) wyróżniony w USA nagrodą Oustanding Shotcrete Project of the Year w kategorii projektów międzynarodowych.

2008

  • Projekt budynku Muzeum POLIN wyróżniono prestiżową International Architecture Award przyznawaną przez Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design.