Jesteśmy w znanej pewnie wielu z Państwa synagodze z Gwoźdźca. Zrekonstruowanej specjalnie na potrzeby naszej ekspozycji. Ja się nazywam Julia Chimiak, jestem przewodniczącą w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Chciałam Państwu dzisiaj opowiedzieć o tym, jak to się dzieje, w jaki sposób odbywa się wejście nastoletniego chłopca z religijnej rodziny żydowskiej w dorosłość. Chłopiec trzynastoletni, z punktu widzenia religijnego, jest uważany już za dorosłego i staje się Bar Micwą, czyli synem przykazań. Ale Bar Micwa jest to także nazwa uroczystości, która z tej okazji się odbywa w synagodze. Wówczas chłopiec po raz pierwszy jest wzywany na bimę i po raz pierwszy odczytuje przypadający na pierwszy szabat po jego 13. urodzinach fragment zwojów Tory. Chłopiec staje się tym samym odpowiedzialny za swoje czyny i to jest to wejście w dorosłość. Za jego czyny przestaje odpowiadać ojciec. Od tej pory chłopiec jest zobowiązany do tego, żeby przestrzegać wynikających z Tory sześciuset trzynastu nakazów i zakazów. Z tej okazji potem odbywa się przyjęcie, uroczysty poczęstunek i chłopiec dostaje prezenty, takie jak tałes, szal modlitewne i tefilin. Tefilin to są takie pudełeczka skórzane, mogą być też metalowe, różnych rozmiarów. Wykonane ze skóry koszernego zwierzęcia, które rzemykami przymocowuje się do lewego przedramienia i do czoła. Religijni Żydzi są zobowiązani to robić do każdej porannej modlitwy w dzień powszedni. I po raz pierwszy właśnie chłopiec z religijnej rodziny może to zrobić po ukończeniu 13. roku życia. Dlatego bardzo często dostaje taki tefilin czy inaczej filakterię w prezencie. Jak to jest, jak to było z dziewczynkami. Czy była dla nich taka uroczystość, która by zaznaczała ten moment wejścia w dorosłość.

Długo uważano, że kobiety i dziewczynki nie powinny studiować Tory. W związku z tym odczytywanie fragmentu Tory przypadającego na dany dzień nie wchodziło w grę. Dziewczynki przebywały z matką i wdrażały się do roli przyszłej żony i matki, do dbania o dom, do obowiązków domowych. I do przekazywania dzieciom tradycji żydowskiej. Natomiast nie były zobowiązane do przestrzegania sześciuset trzynastu nakazów i zakazów wynikających z Tory. Podejście do tego, w jaki sposób obchodzić ten moment wejścia dziewczynki w dorosłość - za taki moment uważa się moment ,w którym dziewczynka dostaje pierwszej menstruacji - to jest zazwyczaj w okolicach 12. roku życia. Zaczęło się zmieniać pod koniec XIX wieku. I wtedy coraz częściej organizowano takie uroczystości. A dzisiaj w judaizmie reformowanym i wśród w judaizmie konserwatywnym bardzo często dla dziewczynek też organizuje się takie przyjęcia, uroczystości. A W synagodze reformowanej dziewczynki, tak samo jak chłopcy, mogą odczytać przypadający na dany dzień fragment Tory. To się też odbywa z reguły w pierwszą sobotę po 12. urodzinach i potem wszyscy, tak samo jak u chłopców, zapraszani są na przyjęcie. Bardzo wiele się zmieniło od końca XIX wieku aż do dzisiaj. Jeśli chcieliby Państwo wiedzieć więcej na temat zwyczajów i obyczajów religijnych Żydów, o tym jak to się zmieniało wraz z upływem czasu. Jeśli Państwa ten temat zainteresował, to zapraszamy serdecznie do naszego muzeum, kiedy już otworzymy się dla publiczności i będzie można zwiedzać z przewodnikiem, na ścieżkę między synagogą a domem rodzinnym, gdzie opowiadamy o tych tematach. I o wielu innych sprawach.

Serdecznie zapraszam.