Report: POLIN Meeting Point – the first edition of the program is complete!

Ostatniego dnia sierpnia zakończyła się pierwsza edycja letniej szkoły Polin Meeting Point realizowanej w ramach Funduszu Edukacyjnego Fundacji Rodziny Nissenbaumów. Tematem przewodnim tegorocznego wydarzenia było zakończenie II wojny światowej – historia i pamięć. W ramach dwutygodniowej szkoły odbyły się między innymi warsztaty, wykłady i dyskusje, w których wzięli udział studenci z Polski, Niemiec i Izraela.

70 lat po zakończeniu II wojny światowej zdecydowaliśmy się zapytać uczestników szkoły o to, jak wyglądał „krajobraz po bitwie” – mówi Magdalena Dopieralska, koordynatorka programu. Odpowiedzi na to pytanie studenci szukali w wielości narracji o zakończeniu II wojny światowej, w perspektywach narodowych: polskiej, izraelskiej i niemieckiej. W zderzeniu  triumfalnej „pomnikowej” historii i osobistych opowieści zwyczajnych ludzi: Żydów, Izraelczyków, Polaków, Niemców – dodaje.

Uczestnicy programu przyglądali się wydarzeniom historycznym z perspektywy różnorodnych narracji historycznych, opowieści indywidualnych, pamięci społecznych, wypowiedzi artystycznych, medialnych przekazów oraz sposobów ich upamiętniania. Studenci mieli okazję do analizy tego wydarzenia historycznego jako szerokiego problemu badawczego, poznali interdyscyplinarne narzędzia do badania historii i poruszania się w skomplikowanym temacie krzyżującej się izraelsko-polsko-niemieckiej pamięci.

Jako grupa złożona z przedstawicieli różnych narodowości, omawialiśmy różne narracje historyczne, społeczne i związane z pamięcią. Poznaliśmy osoby z kluczowych miejsc w Europie, a oprócz rozmów towarzyszyła nam świetna zabawa. Wszystko to w fantastycznej scenerii Muzeum POLIN w samym sercu Warszawy – bycie tam było swego rodzaju przywilejem. Program POLIN Meeting Point jest nie tylko ekscytujący, kształcący i inspirujący – jest przede wszystkim niezapomnianym doświadczeniem. – mówi Omri, uczestnik programu z Izraela.

Przygotowując własny projekt artystyczny pod kierunkiem artystek i kuratorek – Krystyny Piotrowskiej oraz Yael Vishnizki Levi – konfrontowali się z kolei ze swoją własną pamięcią, swoim własnym doświadczeniem i bagażem kulturowym. Stanęli przed pytaniem, czy pamięć roku 1945 jest dla nich samych znaczącym momentem dziejowym. Inspiracji szukali w sztuce konceptualnej i performatywnej. Odpowiedź starali się wyrazić w pracach angażujących różne media: fotografię, sztukę wideo, działania z przestrzenią i ciałem. Powstały projekty „otwarte”, dzięki czemu mogliśmy zaprosić publiczność do wspólnej dyskusji podczas finisażu  projektu.

Program szkoły prowokował do dyskusji, zadawania pytań, poszukiwań naukowych: Myślę, że seminarium takie jak to w Muzeum POLIN jest jak zastrzyk energetyczny dla tych, którzy naprawdę interesują się przeszłością i tych, którzy przekazują swoją wiedzę innym. To dla mnie jasne, że seminarium, takie jak to, wspiera kontakty między studentami tych samych przedmiotów z trzech różnych krajów. – mówi Eyal, uczestnik programu z Izraela.

Spotkanie studentów i wykładowców z Izraela, Niemiec i Polski pozwoliło na stworzenie przestrzeni do badania zagadnienia zakończenia II wojny światowej  z różnych perspektyw narodowych: Było to bardzo intensywne doświadczenie, i dowiedziałam się wiele o narracjach narodowych w każdym z krajów, z których pochodzili uczestnicy. Ciekawa była zwłaszcza perspektywa polska i izraelska. Wiele dowiedziałam się też o tych dwóch krajach. Bardzo ekscytujące były również rozmowy między przedstawicielami trzech narodowości. Ta wymiana międzykulturowa była czymś wspaniałym. – mówi Sylvia, uczestniczka programu z Niemiec. Z kolei wyjście od analizy tego wydarzenia historycznego stało się przyczynkiem do dyskusji o współczesnych relacjach między narodami: Program POLIN Meeting Point był wspaniałym międzykulturowym doświadczeniem edukacyjnym, pozwalającym zrozumieć perspektywę innych narodów na upamiętnianie II wojny światowej, a także pozwalającym zbudować międzynarodowe przyjaźnie. Programy takie jak ten przyczyniają się do świata, w którym ludzie mogą żyć ze sobą bez konfliktów. – mówi Ines, uczestniczka programu z Niemiec.

Możliwość wejścia w dialog międzykulturowy była jedną z najczęściej podkreślanych przez uczestników wartości programu: W POLIN Meeting Point najważniejsze było to, że była to szansa spotkania się ze studentami z trzech krajów, które łączy historia. Oprócz warstwy akademickiej, która stanowiła podstawę do dyskusji, ważna była interakcja między uczestnikami. Wszyscy dużo się o sobie nauczyliśmy, mieliśmy też okazję zrewidować swój światopogląd – mówi Ewa, uczestniczka programu z Polski.

Jak podkreślają przedstawiciele Fundacji Rodziny Nissenbaumów (donorów Projektu) to pierwsza z pięciu edycji szkoły letniej realizowanej wspólnie z Muzeum POLIN i Stowarzyszeniem Żydowski Instytut Historyczny, której celem jest budowanie międzykulturowego dialogu poprzez edukację i sztukę.

Program szkoły letniej powstawał pod opieką członkiń Rady Programowej w składzie:  prof. dr hab. Bianka Pietrow-Ennker (Uniwersytet w Konstancji), dr hab. Jolanta Żyndul (Muzeum POLIN), dr Yael Granot-Bein (Uniwersytet w Hajfie).

Koordynatorka programu: Magdalena Dopieralska, Muzeum POLIN

Wsparcie merytoryczne i organizacyjne: Katarzyna Łabędź, Anna Majewska, Ewa Chomicka,  Łucja Koch, Tsipy Zeiri, Nili Amit 

Realizacja projektu możliwa jest dzięki wsparciu Fundacji Rodziny Nissenbaumów.