Czepek – pamiątka po ślubie w Wielkiej Synagodze w zbiorach Muzeum POLIN

O Wielkiej Synagodze na Tłomackiem na naszej wystawie stałej opowiadamy w dwóch galeriach: Wyzwania nowoczesności i Zagłada. W tej pierwszej, ukazującej okres od końca wieku XVIII do początków XX, można zobaczyć obszerny model budynku warszawskiej synagogi, która została otwarta po wielu latach budowy 26 września 1878 i stanowiła symbol nowoczesnej religijności żydowskiej. W galerii Zagłady mowa jest o wysadzeniu przez Niemców synagogi 16 maja 1943, u końca powstania w getcie warszawskim.

Wielka Synagoga zaznacza się jednak w wystawowej narracji o Żydach polskich jeszcze kilkakrotnie. Z jej 65-letnią historią związany jest zwłaszcza jeden obiekt – oryginalny, prezentowany w innym miejscu galerii "Wyzwania nowoczesności": w przestrzeni ślubu.

To czepek ślubny Amelii Eiger (to przykład jednego z rodzajów ślubnych nakryć głowy Żydówki). Zawierała małżeństwo z przemysłowcem, fizykiem Edwardem Natansonem właśnie w Wielkiej Synagodze na Tłomackiem – na przełomie XIX i XX wieku (w 1899 lub 1900 roku). Amelia Eiger była praprawnuczką rabina Akiby Egera (Eigera), zaś Edward Natanson był synem lekarza Ludwika Natansona, wybitnego działacza warszawskiej gminy żydowskiej. To m.in. starania Ludwika Natansona jako prezesa gminy i prezesa komitetu budowy zaowocowały wzniesieniem Wielkiej Synagogi.

Jest w historii tego ślubu i dwóch wybitnych rodzin jeszcze jeden element, który uznać można za symboliczny: Amelia Eiger urodziła się w 1878 roku, tym samym, w którym otwarto synagogę.

Czepek do kolekcji muzealnej przekazali Anna Jakubowska i Witold Swierczewski, wnukowie Amelii i Edwarda Natansonów.