Hana Umeda – artystka-rezydentka w ramach programu "Thinking Through the Museum"

Hana Umeda to trzecia rezydentka w ramach programu "Thinking Through the Museum" (TTTM), która 28 lutego–20 marca będzie gościła w naszym muzeum. Rezydencje TTTM prowadzone są przez klaster badawczo-artystyczny National Heritage & Traumatic Memory, a ich organizatorami w Polsce są Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Teatr Powszechny i FestivALT.

Hana Umeda o prowadzonych badaniach artystycznych:

"Mój aktualny research skupia się wokół tematu doświadczenia przemocy seksualnej i strategii radzenia sobie z traumą. Sięgam przy tym do własnego doświadczenia oraz do dziedzictwa związanego z moją tożsamością — japońską i żydowską. Przemoc seksualna to jedno z najbardziej transkulturowych zjawisk, współdzielonych przez kobiety niezależnie od tożsamości etnicznej i szerokości geograficznej, w której się znajdują. Gwałt towarzyszy konfliktom zbrojnym i czasom pokoju, wydarza się w przestrzeni publicznej i prywatnej, ze strony nieznajomych i najbliższych. Towarzyszy nam od zawsze, odbija się na naszym funkcjonowaniu w społeczeństwie i na stosunku samej do siebie. W większości przypadków nie liczymy nawet na żadne zadośćuczynienie, za to często odczuwamy wstyd i poczucie winy. Niemoc i poczucie braku kontroli nad własnym ciałem, które wywołują doświadczenia gwałtu, są trudne do wymazania i często przekazywane z pokolenia na pokolenie. 

Zastanawiam się, ile trwa odmrożenie zgwałconego ciała? Rok? Dwa? Osiemnaście? Kilka pokoleń? Jak ustanawia się ciało po doświadczeniu gwałtu? Jak zmienia się jego seksualność? Stosunek do miłości? Jakimi metodami ciało i psychika radzą sobie z tym doświadczeniem? Co robią, żeby utrzymać się przy życiu? 

Jako pół-Japonka i certyfikowana tancerka klasycznego tańca japońskiego przyglądam się przemocy seksualnej wpisanej w technikę tańca jiutamai. Moje śledztwo obejmuje ciało, z zaciśniętymi pachami i pachwinami, mocno wbite w ziemię, uspakajające drżenie lęku za pomocą spokojnego oddechu. Jego mechanizmy obronne i mechanizmy przetrwania, ukryte zazwyczaj pod kolorowymi wzorami jedwabnych kimon, pod warstwami tkanin i pokrywającego skórę, białego makijażu. Przykładam własne, zgwałcone ciało, do tego odziedziczonego w ściśle skodyfikowanej praktyce tanecznej przekazywanej z pokolenia na pokolenie japońskich kobiet. Przyglądam się tradycyjnym narracjom tanecznym przez soczewkę doświadczenia przemocy seksualnej. Zauważyłam przy tym dwa rodzaje takich narracji, które szczególnie mnie w tym kontekście interesują. Pierwsza jest związana z poczuciem braku sprawczości i poniżenia, które wyłania się często ze smutnych tańców o miłości. Drugi rodzaj to narracje o kobiecej zemście — powracające historie o skrzywdzonej kobiecie, która przemienia się w mściwego i okrutnego demona. Stan, który można by nazwać opętaniem, ale który niesie ze sobą potencjał emancypacyjny. 

Izraelski psycholog kliniczny, Eli Somer, który bada zjawisko śnienia na jawie jako formę zaburzenia psychicznego, podjął się analizy legend o dybuku, wykorzystując do tego narzędzia z zakresu psychologii klinicznej. Opętane przez dybuka kobiety diagnozuje jako osoby doświadczające dysocjacji wynikającej z doświadczonej przemocy seksualnej. 

Podczas rezydencji będę eksplorować opisane wyżej zagadnienia zarówno z poziomu źródeł i zasobów historycznych, jak i z poziomu ciała oraz wizualności, z poziomu pamięci historycznej, skupiając się na aspekcie somatycznym i semantycznym, na tym, co ciało odczuwa i jakie znaczenia są na nie projektowane".

Organizatorzy: