"1968 PRZEPRASZAMY" - debata performatywna

Od Twórców:

Żyjemy w epoce przeprosin. Publiczne ceremonie, w ramach których wyznaje się winy i prosi o wybaczenie w imieniu określonej grupy społecznej są dziś czymś  naturalnym. Przeprosiny są narzędziem uprawiania polityki, prowadzenia działalności społecznej, biznesu. Publiczne przyjęcie odpowiedzialności za doznane przez innych krzywdy okazuje się istotnym wymiarem budowania tożsamości narodowej.

Projekt „1968 PRZEPRASZAMY” podejmuje próbę refleksji wokół pytania „Jak my, Polacy, możemy przeprosić Żydów za marzec ‘68?”. W sformułowaniu  „marzec’68” zawierają się zarówno oficjalna kampania PZPR skierowana przeciwko Żydom, jak i narastająca fala antysemityzmu w społeczeństwie, które doprowadziły do emigracji około 13 tysięcy osób.

Pomysł przeproszenia Żydów za marzec ’68 w imieniu Polaków jest ważnym gestem oraz ciekawym eksperymentem, choć jest w znacznym stopniu utopijny. Tak postawione zadanie stanowi prowokację, która pozwala ukazać ukryte warunki umożliwiające czy uniemożliwiające dokonanie tego rodzaju aktu. Publiczne przeprosiny w imieniu grupy społecznej wymagają przemyślenia na nowo ram wspólnoty przepraszających. W zadanym przez nas pytaniu społeczność żydowska zostaje celowo wyłączona ze zbioru Polaków, jak sugeruje obowiązujący dyskurs. Manifestuje się tu założona potrzeba jednorodności etnicznej obywateli Polski, rzadko negowana przez naszych dotychczasowych rozmówców. Występowanie „w imieniu” narodu zakłada, że zamiast jednostkowej odpowiedzialności otrzymujemy zbiorową tożsamość. Budzi to sprzeciw dużej części społeczeństwa, choć nie dzieje się tak w wypadku wydarzeń, które przynoszą Polsce chwałę.

Debata performatywna będzie przestrzenią, podczas której skonfrontowane zostaną koncepcje przeprosin zgromadzone wcześniej podczas rozmów z autorytetami z różnych dziedzin oraz z przypadkowymi osobami wypowiadającymi się w ramach sondy ulicznej. Pomysły zostaną przedstawione publiczności, przyjmującej rolę współuczestników i współuczestniczek dyskusji.