Film
19.11.2022

Krótkie formy WJFF: "Nasze miejsce w czasie"

Kadr z filmu "Polskie burki", fot. WJFF

Wybór czterech krótkich metraży z Polski, Węgier, Czech i Słowacji przybliża najbardziej wartościowe dokonania filmowe o tematyce żydowskiej w regionie z ostatnich lat. Różnorodność dzieł odzwierciedla odmienność żydowskiego życia, ale i wzajemne powiązania miejsc i czasów. Pokaz odbywa się w ramach specjalnego wydarzenia na WJFF – "Mitzvah Program".

Program otwiera wspomnienie ze straszliwej przeszłości z zagadkową narracją; następnie teatralne i twórcze wyrażenie aktualnych zagadnień żydowskiej tożsamości; zetknięcie dwóch pokoleń w niełatwej choć dającej nadzieję teraźniejszości; i na koniec pilne spojrzenie na współczesną nienawiść, okrucieństwo i napędzające je uprzedzenia. "Nasze miejsce w czasie" ukazuje wspólne wyzwania stojące przed regionem.

Filmy w programie:

Węgry: "Hagyaték / Dziedzictwo", reż. Jenő Hódi, 2020, 24 min

  • Scenariusz: Jenő Hódi, Árpád Hermán
  • Producenci: Jenő Hódi, Gábor Ferenczy
  • Zdjęcia: Balázs Dobóczi
  • Montaż: Mátyás S. Encsy
  • Muzyka: Arthur Valentin Grósz
  • Firma producencka: Cinepartners Entertainment, FocusFox
  • Obsada: Ági Gubík, Tibor Szervét, Miklós Székely B.

W czasie Holokaustu nad brzegami Dunaju pomordowano tysiące węgierskich Żydów. Ten dramat z wielu ludzi wydobył co najgorsze, ale niektórych zainspirował do heroizmu. Nieliczni odważni zdobyli się na bunt i to właśnie im cześć oddaje reżyser.

Film oparto na znanym opowiadaniu Ambrose’a Bierce’a "Przy moście nad Sowim Potokiem" (którego akcja rozgrywa się podczas wojny secesyjnej) i umieszczono w węgierskich realiach historycznych. Oglądamy spustoszony przez wojnę Budapeszt z 1944 roku, ukazany w czerni i bieli, w konwencji kina noir. Adaptacja nadaje opowiadaniu Bierce’a nowy kontekst. Urzekająca i charyzmatyczna główna bohaterka próbuje odkupić grzechy ojca, zbrodniarza wojennego, ratując żydowskie dzieci przed pewną śmiercią.

Czechy: "Polskie burki", scenariusz, reż., montaż: Tamara Mozyes, Shlomi Yaffe, 2014, 13 min

  • Animacja: Vilem Novak
  • Producenci: POLIN Museum of the History of Polish Jews, Warsaw
  • Zdjęcia: Barbara Kaja Kaniewska
  • Muzyka: Giora Kukui
  • Obsada: Sylwia Nahaj, Henryk Rajfer, Kobi Wietzner

Tamara Moyzes i Shlomi Yaffe często odnoszą się w swoich dziełach do współczesnych kulturowych stereotypów i tropią ich ślady w języku i kulturze wizualnej. Wskazują, w jaki sposób postrzegamy innych, i omawiają znaczenie obywatelskiej przynależności, często na podstawie własnych doświadczeń związanych z byciem obcokrajowcami. W ramach rezydentury w Muzeum POLIN reżyserski duet pracował na materiale z przedwojennych warszawskich teatrów grających w jidysz i izraelskiego gatunku filmowego znanego jako "burki" (bourekas), popularnego w latach 60. i 70.

Na tej bazie powstała seria trzech krótkich filmów opowiadających historie życia współczesnych Izraelczyków w połączeniu z animowanymi sekwencjami. Bohaterowie to premier Icchak Rabin i jego zabójca Jigal Amir, pracujący nad bombą atomową Mordechaj Vanunu oraz propalestyńska aktywistka Tali Fahima. Wydarzenia historyczne, w których brały udział te postaci, stały się pretekstem do rozważań nad stereotypami i mitami tożsamości narodowej.

Polska: "19|91", scenariusz, reż.: Emilia Śniegoska, 2019, 25 min

  • Zdjęcia: Ewa Radzewicz
  • Montaż: Anna Gontarczyk
  • Producent: Studio Munka oraz: Zofia Prejzner, Jette Helberg

"19|91" to wyciszona i ciepła historia spotkania 19-letniej Jette z Niemiec i 91-letniej Polki. Jette przyjechała do Warszawy na rok jako wolontariuszka i pomaga w codziennym życiu pani Zofii, która jako nastolatka była więźniarką Auschwitz i Ravensbrück. Wzruszająca opowieść o rodzącej się więzi między kobietami na przeciwległych biegunach życia.

Słowacja: "Milos" / Miłosierdzie", scenariusz, reż., animacja: Ivana Kadlečíková, 2022, 18 min

  • Producenci: Ivana Laučíková
  • Zdjęcia: Peter Balcar
  • Montaż: František Krähenbiel
  • Muzyka: Slavo Solovic
  • Studio: feel me film s.r.o.
  • Obsada: Broňa Schraggeová, Jozef Košík, Ján Humaj, Jakub Šulík, Peter Markovski
  • Głosy: Dominika Morávková, Ivan Martinka, Jozef Košík, Stano Štofčík

Jak my, ludzie z kraju o silnej tradycji chrześcijańskiej powinniśmy zareagować, gdy prymitywna siła atakuje niewinnych? Ta krótka historia, luźno inspirowana prawdziwymi wydarzeniami z 2006 roku, została opowiedziana z użyciem techniki poklatkowej i tradycyjnej animacji. Wcześniejszy film Ivany Laučíkovej, antywojenny "Ostatni autobus" (2011) cieszył się dużym międzynarodowym zainteresowaniem. Teraz reżyserka powraca do pytania o korzenie humanizmu.

Program specjalny "Nasze miejsce w czasie" ma na celu promowanie wspólnego dziedzictwa i więzi kulturowych społeczności żydowskich z krajów Grupy Wyszehradzkiej. Organizują go JCC Budapeszt – Bálint Ház (Węgry), Fundacja Kamera Dawida WJFF (Polska), JCC Praga (Czechy) i TACHLES TV (Słowacja).

Wydarzenie finansuje Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki ze wsparciem Przyjaciół JCC Budapeszt, rodziny Thalheimerów, American Jewish Joint Distribution Committee, a także Dutch Jewish Humanitarian Fund.