Rocznica urodzin Idy Kamińskiej

Ida Kamińska urodziła się 4 września 1899 roku w Odessie jako drugie dziecko twórców teatru żydowskiego – Ester Rachel i Abrahama Izaaka Kamińskich. Była aktorką, reżyserką, tłumaczką.

Życie Idy od początku związane było z teatrem. Jako dziecko jeździła z rodzicami na występy w mniejszych i większych miastach na ziemiach polskich i na terenach carskiej Rosji. W wieku sześciu lat po raz pierwszy pojawiła się na scenie. Pomagała również jako suflerka i inspicjentka, ustawiała oświetlenie i kontrolowała kurtynę. 

W kolejnych latach próbowała swoich sił na scenach w Wiedniu. Nie odniosła tam jednak oczekiwanego sukcesu. Po powrocie występowała z zespołem rodziców w przedstawieniach na prowincji. Skupiła się na pracy nad poważnym repertuarem. Zajęła się także reżyserią oraz tłumaczeniem sztuk. Grała z matką i mężem w Teatrze Central.

W 1924 roku Ida zagrała w pierwszym żydowskim filmie zrealizowanym w Polsce po I wojnie światowej – Tkijes Kaf (jid. Ślubowanie, na podstawie Pereca Hirschbeina) w reżyserii Zygmunta Turkowa. Razem z Turkowem stworzyła zespół teatralny Warszewer Jidiszer Kunst Teater (Warszawski Żydowski Teatr Artystyczny, w skrócie: WIKT). Wystawiali ambitny repertuar, np. "Braci Karamazow" Fiodora Dostojewskiego czy "Rewizora" Mikołaja Gogola. Zespół prezentował widzom również repertuar współczesny oraz adaptacje powieści. Po rozstaniu z Zygmuntem Turkowem, Ida prowadziła własny zespół, z którym jeździła po Polsce. W 1938 roku osiadła w Warszawie, gdzie związała się z Teatrem Nowości.  

Wybuch II wojny światowej zastał Kamińską w Warszawie. Po kapitulacji Warszawy zdołała razem z córką, zięciem (Adolf (Adi) Rosner) oraz drugim mężem – Meirem (Marianem) Melmanem, przedostać się do Lwowa. Tam w 1940 roku zorganizowała zespół teatralny i prowadziła państwowy teatr.

Po agresji III Rzeszy na Związek Sowiecki, Kamińska z rodziną osiadła w Kirgistanie. Przez cały czas organizowała występy teatralne. W latach 1944–1946 Kamińska przeniosła się do Moskwy, gdzie pracowała w radiu. Pod koniec 1946 roku wróciła do Polski. Zaangażowała się w odbudowę teatru żydowskiego. Występowała na scenach żydowskich we Wrocławiu oraz w Łodzi. W 1948 roku objęła funkcję dyrektora Teatru Żydowskiego w Łodzi. W 1949 roku żydowskie sceny Wrocławia i Łodzi zostały połączone w jeden Państwowy Teatr Żydowski pod kierownictwem Idy Kamińskiej. W kolejnych latach starała się przenieść teatr do Warszawy i udało się to dopiero w 1955 roku.

W 1968 roku Kamińska zdecydowała się opuścić Polskę. Trafiła na krótko do Izraela, żeby ostatecznie osiąść z rodziną w Nowym Jorku. Starała się tam stworzyć własną scenę żydowską. Planu jednak nie udało się zrealizować. Polskę odwiedziła w 1975 roku, z okazji obchodów 50-lecia śmierci Ester Rachel Kamińskiej. Zmarła 21 maja 1980 roku w Nowym Jorku.

Źródło: Wirtualny Sztetl