Tamara Moyzes i Shlomi Yaffe, 2–22 września 2014

Polskie burki
 

Tamara Moyzes i Shlomi Yaffe w swoich pracach odnoszą się często do współczesnych stereotypów kulturowych, tropiąc ich ślady w kulturze wizualnej i języku. Wskazują na sposoby, w jakie postrzegamy innych, dyskutują, co znaczy poczucie przynależności obywatelskiej, często bazując na własnym doświadczeniu bycia obcokrajowcem.

Projekt realizowany w ramach muzealnej rezydencji duet oparł na przedwojennych warszawskich teatrach jidysz oraz cechach izraelskiego gatunku filmowego burekas, popularnego w latach 60. i 70. XX wieku.

Burekas to rodzaj wyrazistych komedii o atrybutach melodramatu, które skupiały się na przedstawianiu relacji między Żydami Mizrahi i aszkenazyjskimi. Widoczne są w nich wpływy literatury jidysz i tego, w jaki sposób opisywano w niej cechy społeczności wschodnioeuropejskich sztetli.

Tamara Moyzes i Shlomi Yaffe podjęli się stworzenia na bazie tych dwóch estetyk – literacko-teatralnej i filmowej – serii trzech etiud filmowych, wykorzystując dodatkowo technologię animacji 3D twarzy (za tą część odpowiedzialny był artysta animator Vilém Novák). W przestrzeni Warszawy na krótki czas pojawiły się też wielkoformatowe plakaty promujące projekt w stylu kampanii hollywoodzkich produkcji.

Kanwą dla filmów duetu są życiorysy współczesnych izraelskich postaci ukazane w fabularno-animowanych scenkach. Są to:  Icchak Rabin, Yigal Amir, Mordechaj Vanunu i Tali Fahima.

Wcielili się w nich aktorzy związani z Teatrem Żydowskim im. Estery Rachel i Idy Kamińskich – Sylwia Najah, Henryk Rajfer, Kobi Weitzner.

Dla Moyzes i Yaffe historyczne wydarzenia, w których brali udział Rabin, Amir, Vanunu i Fahima, są punktem wyjścia do zmierzenia się z tematem stereotypów i mitów tożsamościowych. Jest to istotny dla artystów wątek również z tego powodu, że sami są przedstawicielami rodzin Mizrahim (Yaffe) i Aszkenazyjczyków (Moyzes).

W scenariuszach etiud ważne są przy tym też inne nawiązania: do Bundu, syjonizmu, a także pytanie o dzisiejsze miejsce Żydów w świecie. Artystów interesuje fakt, że mimo iż większa część współczesnej żydowskiej tożsamości związana jest dziś z Izraelem, jej ślady wciąż noszą stare europejskie miasta.

Chcieli to wyrazić poprzez odniesienie się do części nieistniejącej już historii – jako przykład obrali warszawskie teatry jidysz. Poprowadzili na ten temat warsztaty, w ramach których powstała interaktywna mapa poświęcona odkrywaniu historii stołecznych teatrów żydowskich.

Odpowiadając na pytanie „Gdzie jest dziś dom żydowskiej kultury”, uczestnicy zamieścili też plakaty inspirowane projektem i praktyką artywistyczną rezydentów w wybranych lokalizacjach, w których mieściły się niegdyś teatry jidysz.

Pobyt artystów zakończyło spotkanie prowadzone przez Joannę Ostrowską, krytyczkę filmową, w którego rezultacie powstał tekst o projekcie.

>>„Polskie burki — Polish Bourekas” autorstwa Joanny Ostrowskiej.

Więcej o artystach

Tamara Moyzes
Artystka i kuratorka. Absolwentka m.in. Wydziału Nowych Mediów na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze oraz Szkoły Sztuk Pięknych i Rzemiosł Artystycznych Besaleel w Jerozolimie. Laureatka nagrody EGOART AWARD (2004), nominowana do nagrody Międzynarodowego Biennale Sztuki Mediów WRO (2005). Artystka-rezydentka programów ARTPORT (Tel Awiw), Villa Waldberta (Feldafing), Instytutu Goethego (Berlin).

Shlomi Yaffe
Absolwent Wydziału Sztuk Pięknych i Wydziału Nowych Mediów na Uniwersytecie Technologicznym w Brnie oraz Szkoły Sztuk Pięknych i Rzemiosł Artystycznych Besaleel w Jerozolimie. Jego prace prezentowano m.in. w galerii NoD i Karlin Studios (Praga), Muzeum Sztuki KUMU (Tallin), a także podczas Mediations Biennale (Poznań).

Więcej informacji można znaleźć na stronach:  www.tamaramoyzes.info, www.shlomiyaffe.info.

>> Więcej na temat rezydencji artystycznych.

Działanie „Muzeum otwarte – edukacja w działaniu” realizowane jest w ramach projektu „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”, komponent „Oblicza różnorodności”. Wsparcie udzielone z funduszy norweskich i EOG przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię

www.eeagrants.org, www.norwaygrants.org 
Więcej o projekcie „Żydowskie dziedzictwo kulturowe”

Partnerem projektu jest Czeskie Centrum