Jak zrobić muzeum?

Na wystawie "Jak zrobić muzeum?" przedstawiono kulisy tworzenia nowoczesnego muzeum. Jaką historię Muzeum powinno opowiedzieć? W jaki sposób? Do kogo jest ona adresowana? Odpowiedzi na te pytania to początek długiego procesu, na który złożyły się zbieranie funduszy, zabiegi dyplomatyczne, prace nad narracją historyczną, stworzenie projektu wystawy, gromadzenie dokumentacji, budowa gmachu i realizacja wystawy, wreszcie – prowadzenie szeroko zakrojonej działalności kulturalnej i edukacyjnej. Wystawa prezentowana była w naszym muzeum w okresie od października 2014 do marca 2015.

Zanim powstała instytucja, zanim stanął budynek, zrodził się projekt wielkiej wystawy pokazującej 1000 lat historii polskich Żydów. W ciągu dwudziestu lat tworzenia muzeum w społeczeństwie polskim zaszło wiele zmian. Muzeum POLIN jest świadectwem dokonującej się w tym czasie politycznej transformacji, początków procesu przywracania pamięci historycznej i kształtowania się społeczeństwa obywatelskiego. 

Powołane w 2005 roku na mocy trójstronnego porozumienia między Stowarzyszeniem ŻIH, Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miastem Stołecznym Warszawa Muzeum było pierwszą w Polsce instytucją kultury opartą na partnerstwie publiczno-prywatnym. Ogłoszony w tym samym roku konkurs architektoniczny na projekt siedziby Muzeum był z kolei pierwszym międzynarodowym konkursem na publiczny budynek w Polsce zakończonym realizacją zwycięskiego projektu. Gmach ten stał się przejawem nowego myślenia o architekturze i przestrzeni miejskiej jako o czynnikach współtworzących naszą pamięć i tożsamość, oraz nowego podejścia do instytucji muzealnej jako miejsca otwartego na konfrontację z publicznością.

"Z biurowych szuflad" wyciągnęliśmy dokumenty, listy, pisma, szkice, foldery. Prezentujemy też archiwalne nagrania, modele, wizualizacje oraz zdjęcia – nie tylko oficjalne, ale też wykonane przypadkowo, w trakcie prac. Materiały te świadczą o dylematach, z jakimi musieli zmierzyć się twórcy Muzeum na różnych etapach prac oraz wybory, których musieli dokonywać. Ekspozycja pozwala prześledzić ewolucję wystawy stałej, do samodzielnego wybrania zwycięskiego projektu na budynek oraz do obejrzenia konkursowych propozycji Ohelu i różnych wersji logotypu Muzeum. Integralnym elementem ekspozycji były filmy z udziałem kilkunastu z pośród wielu osób zaangażowanych w projekt oraz prezentacja poświęcona architekturze budynku, o której opowiada sam architekt, Rainer Mahlamäki.