Wykład
23.04.2023

Inny rodzaj odwagi. Żydowscy cywile w powstaniu w getcie warszawskim

Żydzi prowadzeni na Umschlagplatz, 1943. Fot. Z. L. Grzywaczewski / z archiwum rodzinnego Macieja Grzywaczewskiego, syna Leszka Grzywaczewskiego / zdjęcie z negatywu: Muzeum POLIN. EN: The Jews on their way to Umschlagplatz guarded by Germans.

Wykład otwarty prof. Barbary Engelking poświęcony będzie tym, o których w historii powstania zwykle nie mówiono – żydowskim cywilom. Ich determinacja, odwaga i wola oporu były równie ważne jak walka zbrojna powstańców.

  • 23 kwietnia (niedziela), godz. 18.15
  • Audytorium Muzeum POLIN
  • Wstęp wolny

Gdy 19 kwietnia 1943 roku członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego stawili zbrojny opór Niemcom, w getcie warszawskim przebywało prawie 50 tysięcy ludzi. Kilkuset bojowców było więc zaledwie ułamkiem ludności getta. Ogromną większość stanowili cywile ukrywający się w bunkrach i płonących domach. Prof. Barbara Engelking opowie o ich dramatycznym doświadczeniu.

To właśnie postawa ludności cywilnej, z uporem trwającej w kryjówkach i niepodporządkowującej się niemieckim rozkazom o wysiedleniu, przesądziła o tym, że niemiecka akcja likwidacyjna obliczona na trzy dni trwała cztery tygodnie. Ale i 16 maja 1943 roku, który przyjęło się uważać za symboliczną datę końca powstania w getcie warszawskim, nie oznaczał, że opór warszawskich Żydów zupełnie ustał. Na terenie getta pozostali nieliczni bojowcy oraz setki cywilów, którzy ukrywali się w ruinach spalonych domów. Nazywano ich "gruzowcami". Niektórzy trwali w ruinach getta przez całe tygodnie, a nawet miesiące – aż do stycznia 1944 roku. Ich historie również zostaną przedstawione podczas wykładu.

Barbara Engelking – prof. nauk społecznych, od ponad 30 lat zajmuje się problematyką Holokaustu. Jest autorką lub współautorką kilkunastu książek o Holokauście, m.in. "Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście" (wspólnie z Jackiem Leociakiem, Warszawa 2001) i "Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski" (redakcja wspólnie z Janem Grabowskim, Warszawa 2018) oraz kilkudziesięciu artykułów w czasopismach polskich i zagranicznych. Kieruje Centrum Badań nad Zagładą Żydów w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. 

 

Wykład organizowany jest w ramach konferencji naukowej "Żydzi europejscy w obliczu nieuchronności Zagłady".

Logotypy organizatorów konferencji: Muzeum POLIN, Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN; Dubnow Institut, US Holocaust Memorial Museum. Nad nimi napisy: konferencja odbywa się w ramach Global Education Outreach Program; konferencja jest możliwa dzięki wsparciu Taube Philanthropies, William K. Bows Jr Foundation oraz Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.

Partner:

Muzeum Getta WarszawskiegoLogo 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim