Wystawa "Wokół nas morze ognia"

Wystawa, którą otworzyliśmy w przeddzień 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim, jest wyjątkowa pod wieloma względami. Przede wszystkim autorka koncepcji wystawy prof. Barbara Engelking oraz kuratorka Zuzanna Schnepf-Kołacz oparły ekspozycję na doświadczeniu cywilów zapisanym przez nich w pamiętnikach czy dziennikach; w trakcie lub już po zakończeniu powstania. Słowa to niemal wszystko, co po nich zostało, jedyny ślad po tych ludziach.

Dzięki słowom przywracamy pamięć o Anonimowej Autorce ukrywającej się w bunkrze w okolicach Miłej 44; laborantce Stelli Fidelseid, która w bunkrze urodziła synka; oraz 17-letnim Leonie Najbergu, który wrócił do getta, gdy dowiedział się, że planowane jest w nim powstanie. Wreszcie – poznajemy historię Heny Kuczer (dzisiaj Krystyny Budnickiej). Jest jedną z niewielu osób żyjących do dziś, pamiętających powstanie. Na wystawie podzieliła się z nami historią swojej rodziny – rodziców oraz siedmiorga rodzeństwa, wszystkich zamordowanych w getcie.

Wystawa dotyczy historii, która wydarzyła się właśnie tutaj: w Warszawie, na Muranowie. W miejscu, gdzie aktualnie stoi Muzeum POLIN. Opowiada o losach ok. 50 000 cywilów, którzy podczas powstania ukrywali się w labiryncie bunkrów i skrytek. Ślady historii tych osób nadal znajdują się pod powierzchnią ziemi.

Pokazujemy, jak wyglądało codzienne życie w bunkrze: w jakich warunkach przebywano i z kim dzielono przestrzeń kryjówki, jak radzono sobie z rutynowymi czynnościami czy potrzebami. Za sprawą scenografii Małgorzaty Szczęśniak i Saskii Hellmann "dotykamy" bycia w bunkrze: ciemności, gorąca płonących murów, braku przestrzeni i powietrza. Towarzyszy nam słuchowisko Pawła Mykietyna zainspirowane zachowanymi utworami 11-letniej pianistki Josimy Feldszuh. Dziewczynka ukrywała się po aryjskiej stronie, trzeciego dnia powstania zmarła na zapalenie płuc.

Opowiadamy o kształtowaniu się relacji między ukrywającymi się oraz o ich uczuciach czy emocjach. Z jednej strony – o konfliktach, strachu, chwilach paniki, braku nadziei, poczuciu opuszczenia i zobojętnienia świata na ich los oraz świadomości przegranego życia; z drugiej – o potrzebie miłości, bliskości i sprawczości, o braniu odpowiedzialności za innych. Chęć życia, ocalenia siebie i swoich bliskich, tworzenia wspólnoty, której członkowie wspierają się i chronią się nawzajem, to także jeden ze sposobów sprzeciwiania się złu.

Opowiadamy tę historię również z myślą o współczesnym świecie: o ludziach, których domy płoną; którzy muszą uciekać w nieznane w poszukiwaniu ratunku dla siebie i swoich bliskich; którzy czują się samotni, bezsilni i opuszczeni. Tym samym stawiamy pytania ważne we współczesnym świecie: jak zachowujemy się w obliczu śmierci? Co czują ludzie wyrzuceni poza nawias społeczeństwa, otoczeni obojętnością lub wzgardą, "tonący" (jak pisało o sobie wielu bohaterów i bohaterek), dla których nie ma ratunku? W jaki sposób możemy sprzeciwić się złu, dać mu odpór? Czym jest obojętność i do czego prowadzi? Czy towarzyszy nam wstyd wobec bycia świadkiem cierpienia innych?

Z uwagi na podejmowany temat wystawa rekomendowana jest dla osób powyżej 14. roku życia. Zwiedzaniu towarzyszą nagrania, których treść może wywoływać silne emocje.

W części wystawy znajdują się małe, ciemne pomieszczenia. Przebywanie w nich może powodować dyskomfort.

Przestrzeń wystawy jest dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami ruchowymi, ale poruszanie się na wózku w niektórych miejscach jest utrudnione.

Weź urządzenie ze słuchawkami, które na wystawie zaproponuje Ci pracownik muzeum.

Odtwórz słuchowisko. Nagrania uruchamiają się automatycznie w miejscach, w których się poruszasz, dostosowując się do Twojego tempa zwiedzania.

W dowolnym momencie możesz nacisnąć przycisk pauzy, aby zatrzymać nagranie.

Aby wrócić do słuchania, naciśnij ten sam przycisk. Możesz też regulować głośność przyciskami na prawej krawędzi obudowy.

W słuchowisku usłyszysz obszerniejsze fragmenty wspomnień bohaterów wystawy czytane przez aktorów Teatru Nowego.

Po wysłuchaniu tych tekstów usłyszysz muzykę, która będzie Ci towarzyszyć podczas zwiedzania wystawy.

Kolejne nagrania uruchomią się, dopiero kiedy wejdziesz do kolejnego pomieszczenia.

W każdej chwili możesz poprosić o pomoc pracowników muzeum obecnych przy wejściu na wystawę.