Biografie i polityka. Udział Żydów i osób pochodzenia żydowskiego w ruchach lewicowych w XIX i XX wieku w Polsce

Zaangażowanie Żydów w działalność lewicowych ruchów politycznych na ziemiach polskich w XIX i XX wieku to temat trudny i złożony. Żydzi działali zarówno w żydowskich, jak i w nie-żydowskich ruchach lewicowych i organizacjach politycznych. Jedną z grup stanowili bundowcy czy też członkowie syjonistycznych ruchów robotniczych, którzy otwarcie łączyli tożsamość żydowską z lewicową ideologią. Sytuacja jest bardziej skomplikowana w przypadku działaczy pochodzenia żydowskiego aktywnych w ugrupowaniach nie-żydowskich, którzy sami często nie uważali się za Żydów, ale byli postrzegani jako Żydzi przez innych. Dodatkowym problemem jest fakt, że w odniesieniu do XIX wieku pojęcia „polscy Żydzi” czy nawet „Polska” są mylące. Żydzi zamieszkujący ziemie przedrozbiorowej Polski wiązali się z nie tylko polskimi ruchami lewicowymi, ale także niemieckimi, rosyjskimi czy austro-węgierskimi.

Zaangażowanie Żydów lub osób pochodzenia żydowskiego w ruchy lewicowe (socjalistyczne, komunistyczne, lewicowo-syjonistyczne itd.), a w szczególności piastowanie przez niektórych z nich wysokich stanowisk w latach rewolucji czy potem w państwach bloku sowieckiego, jest nieustającym przedmiotem debat i publicznego zainteresowania. Z jednej strony mit żydowskich komunistów jako "żydowskich sprawców" był i jest używany jako narzędzie do wzbudzania nastrojów antykomunistycznych lub nacjonalistycznych. Z drugiej strony historiografia, zwłaszcza zachodnia, przedstawia zaangażowanie „Żydów” w ruchy lewicowe jako przykład walki – często nieudanej – o polityczną i społeczną równość. Prezentujący tę perspektywę badacze kładą nacisk głównie na niepowodzenia żydowskich rewolucjonistów, czyniąc żydowskich komunistów ofiarami stalinizmu i reżimów komunistycznych w Europie Wschodniej i Środkowo-Wschodniej. Trwałość tych sprzecznych poglądów zasługuje na dyskusję i głębszą refleksję naukową.

Celem naszej konferencji jest wyjście poza ten schemat. Zamiast tego chcielibyśmy nakreślić obraz rzeczywistego zaangażowania Żydów i osób pochodzenia żydowskiego w działalność ruchów lewicowych na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. W celu prześledzenia dróg indywidualnych wyborów ideowych proponujemy ujęcie tematu z perspektywy biograficznej. Zachęcamy zatem badaczy do nadsyłania zgłoszeń opartych na analizie egodokumentów, takich jak dzienniki, korespondencja, wspomnienia czy wywiady.

W zależności od zapotrzebowania Muzeum rozważy zapewnienie zajęć dla dzieci (4-12 lat) podczas wydarzenia. Chęć zgłoszenia dziecka na zajęcia musi zostać zasygnalizowana z odpowiednim wyprzedzeniem.

• Udział w konferencji jest bezpłatny (nie ma opłaty konferencyjnej);
• Organizatorzy zapewnią nocleg i posiłki podczas konferencji;
• Możliwość i skala dofinansowania kosztów podróży zostanie ustalona po zamknięciu naboru;
• Referaty można wygłaszać w języku polskim lub angielskim;
• Abstrakty należy nadsyłać w języku angielskim;
• Decyzja w sprawie kształtu publikacji pokonferencyjnej zapadnie po konferencji. Jednak standardem w konferencjach organizowanych w ramach Global Education Outreach Program są publikacje anglojęzyczne.